De handelsbetrekkingen tussen China en Latijns-Amerika hebben zich in de afgelopen twee decennia sterk ontwikkeld en zijn geleidelijk gaan afwijken van die tussen de Verenigde Staten en de regio. De redenen voor deze aanhoudende trend variëren van het verschil in groeitempo tussen de twee grootste economieën ter wereld tot het handelsbeleid dat de regeringen van de Verenigde Staten en China de afgelopen jaren hebben gevoerd.
Coface heeft de zes grootste economieën in Latijns-Amerika (Argentinië, Brazilië, Chili, Colombia, Ecuador en Peru – behalve Mexico1) onder de loep genomen en is tot de bevinding gekomen dat de exportgroei in deze landen naar verwachting hoger zal uitvallen dan de binnenlandse vraag. Verwacht wordt namelijk dat de opleving van de bedrijvigheid in de regio zwakker zal zijn dan het wereldgemiddelde, en meer in het bijzonder dan het herstel in China en de Verenigde Staten. Als gevolg daarvan zal de uitvoer naar China en de Verenigde Staten in 2021 naar verwachting goed presteren. Verwacht wordt dat China terrein zal blijven winnen op de Verenigde Staten wat het marktaandeel voor de Latijns-Amerikaanse export betreft :
De uitvoer van Latijns-Amerika naar China en de Verenigde Staten is over het algemeen weinig gediversifieerd en sterk afhankelijk van grondstoffen. Deze tendens is nog duidelijker voor de handel met China. Op korte termijn is de stijging van de grondstoffenprijzen duidelijk een troef voor de Latijns-Amerikaanse regio omdat de meeste landen er baat bij zullen hebben,
- Patricia Krause, economist at Coface.
China heeft de Verenigde Staten ingehaald als belangrijke markt voor Latijns-Amerikaanse exportgoederen, maar deze zijn nog steeds niet erg gediversifieerd.
China heeft in 2010 de Verenigde Staten ingehaald als de grootste exportmarkt voor Argentinië, Brazilië, Chili, Colombia, l'Équateur en Peru. Het aandeel van de Aziatische reus bleef groeien, zelfs na het einde van de boom van de grondstoffenprijzen in 2014, terwijl het aandeel van de Verenigde Staten in de export vrij stabiel bleef van 2010 tot 2019.De achterstand van de Verenigde Staten kan worden toegeschreven aan hun gebrek aan belangstelling voor het versterken van de handelsbetrekkingen met Latijns-Amerika, een fenomeen dat nog duidelijker zichtbaar is geworden tijdens de ambtstermijn van Donald Trump (2017-2021). De nadruk die zijn regering legde op het terugdringen van het handelstekort van de Verenigde Staten met Mexico en China, alsmede een algemeen gebrek aan betrokkenheid bij de regio, creëerden een vacuüm dat door China werd opgevuld. Ten slotte heeft de handelsoorlog tussen de Verenigde Staten en China onder Trump ook geleid tot de transformatie van enkele van de “uitvoerroutes” van de mondiale agrovoedingssector, ten voordele van Latijns-Amerikaanse producenten, zoals Brazilië, en ten nadele van de Amerikaanse producenten. Momenteel hebben de Verenigde Staten handelsovereenkomsten met Chili, Colombia en Peru, terwijl China overeenkomsten heeft met Chili en Peru. Argentinië, Brazilië en Ecuador hebben geen algemene overeenkomsten met een van beide reuzen.
Het aandeel van de uitvoer in het BBP van de zes geselecteerde Latijns-Amerikaanse landen is uiteenlopend.
In 2020 heeft Chili de grootste bijdrage van de export aan het BBP (29%), gevolgd door Peru (21%), Ecuador (20%), Brazilië (15%), Argentinië (14%) en Colombia (11%).
Bovendien verschilt het belang van de Verenigde Staten en China in de export van land tot land.
China is de belangrijkste markt voor Brazilië, Chili en Peru, terwijl de Verenigde Staten de belangrijkste bestemming zijn voor de uitvoer van Colombia en Ecuador. Voor Argentinië is Brazilië de belangrijkste afnemer van goederen, gevolgd door de Europese Unie (EU), China en de Verenigde Staten. Voor Brazilië, Colombia en Ecuador is de EU bovendien de tweede belangrijkste uitvoerbestemming, met de Verenigde Staten op de derde plaats voor eerstgenoemd land en China op de derde plaats voor de laatste twee landen. Vermeldenswaard is ook dat de Verenigde Staten en China samen meer dan 50% van de Chileense export en meer dan 40% van de export van Brazilië en Peru voor hun rekening nemen.
De uitvoer naar de Verenigde Staten en China is zelfs groter dan de intraregionale handel. “De uitvoer van Latijns-Amerika naar China en de Verenigde Staten is over het algemeen weinig gediversifieerd en sterk afhankelijk van grondstoffen. Deze tendens is nog duidelijker voor de handel met China. Over het geheel genomen is de uitvoer van metalen (40%), agro-voedingsmiddelen (35%) en energie (18%) goed voor 93% van de verkoop van de zes landen aan China.
De uitvoer naar China is sterk geconcentreerd in de agro-industrie voor Argentinië en Ecuador, in de metaalsector voor Chili en Peru en in de energiesector voor Colombia. Dezelfde drie groepen van goederen overheersen ook bij de uitvoer naar de Verenigde Staten, hoewel deze afhankelijkheid iets geringer is (72 %).
Latijns-Amerika is niet gespaard gebleven van de gevolgen van de COVID-19-crisis voor de wereldhandel. In de zes landen is de totale export in 2020 met 8% gedaald. Vorig jaar werd de uitvoer naar de Verenigde Staten over het algemeen zwaarder getroffen dan die naar China. Terwijl de eerste met 19% daalde, steeg de tweede met 4%. Deze grotere soliditeit van de uitvoer naar China kan worden verklaard door de economische opleving in dat land, die sneller is verlopen dan in de Verenigde Staten. Bovendien speelde ook de aard van de uitgevoerde goederen een belangrijke rol, met bijvoorbeeld het belang van de uitvoer van landbouwproducten naar China. De vraag naar voedingsmiddelen, als een essentieel basisproduct, is dus solide gebleken en is tijdens de crisis zelfs toegenomen.
China blijft de belangrijkste bestemming voor de export van Latijns-Amerika, zonder significante exportdiversificatie in zicht.
In 2021 zal de buitenlandse verkoop in Latijns-Amerikaanse landen naar verwachting de binnenlandse verkoop overtreffen. De achterstand van de regio op het gebied van vaccinatie tegen COVID-19 en de langere tijd die nodig is om de curve van nieuwe gevallen en sterfgevallen ten gevolge van het virus aanzienlijk te doen dalen, hebben immers een sterk economisch herstel in vergelijking met andere markten verhinderd. Coface voorspelt namelijk dat de gemiddelde groei in Latijns-Amerika in 2021 5,2% zal bedragen, terwijl de percentages in de Verenigde Staten en China in dezelfde periode met respectievelijk 6,5% en 7,5% zullen stijgen.
Bovendien vormt de recente wereldwijde stijging van de grondstofprijzen ook een kans voor de regio, die een belangrijke netto-uitvoerder van grondstoffen is. Zo hebben de gemiddelde prijzen van ijzererts, koper en sojabonen tussen januari en eind september 2021 allemaal hun jaarlijkse recordniveau overschreden. Dit is een goed voorteken voor Brazilië, de op één na grootste ijzerertsproducent ter wereld. Wat koper betreft, zijn de huidige prijsniveaus (4% boven het record van 2011) gunstig voor Chili en Peru, respectievelijk de eerste en tweede grootste producent ter wereld. In de landbouw profiteren vooral Brazilië en Argentinië van de recordprijsniveaus.
Verwacht wordt dat China zijn rol als belangrijke bestemming voor de Latijns-Amerikaanse export zal blijven spelen. Hoewel de komst van president Biden in het Witte Huis de vijandige anti-handelsretoriek tijdens de ambtstermijn van Trump zal verzachten, is het onwaarschijnlijk dat hij de handelsbetrekkingen zal verdiepen of nieuwe handelsovereenkomsten zal sluiten. Het is veel waarschijnlijker dat de nieuwe Amerikaanse regering zich zal richten op het beheersen van de grote migratiestromen uit Guatemala, El Salvador en Honduras, en op de uitvoering van de handelsovereenkomst USMCA met Mexico en Canada. Er wordt evenwel op gewezen dat de verschuiving van China naar een op consumptie gericht groeimodel ten koste van investeringen en export, die de laatste jaren in een stroomversnelling is geraakt, over het geheel genomen minder grondstoffen vergt.
Wat de vooruitzichten betreft, zullen de uiteenlopende resultaten van de verschillende grondstoffen wellicht aanhouden. Trends in verband met duurzaamheid winnen aan kracht en vragen om meer koper, lithium...Deze positieve vooruitzichten voor koper vormen een duidelijke kans voor Chili en Peru. Het politieke klimaat in beide landen zou de voordelen voor plaatselijke mijnbouwbedrijven echter kunnen beperken. De huidige hoge prijzen op de internationale markten en de grote sociale spanningen, met name als gevolg van de COVID-19-crisis, hebben bijgedragen tot het debat over de verhoging van de heffingen in beide landen.
China should maintain its role as a major destination for LatAm exports relative to the U.S. While President Biden’s arrival in the White House eases the harsh anti-trade rhetoric seen during Trump’s term, he is unlikely to put the emphasis on deepening trade relations or pursuing new trade agreements. It is far more likely that the new U.S. administration will focus on dealing with the current strong migration flows from Guatemala, El Salvador and Honduras, and the implementation of the USMCA trade agreement with Mexico and Canada. However, it is noteworthy that the Asian giant’s shift towards a consumption-oriented growth model at the expense of investments and exports, which has gained strength in recent years, requires fewer commodities overall.
Looking ahead, the divergent performances among commodities should persist, with the global green agenda gaining momentum and requiring more copper, lithium...This conjecture brightens the outlook for the copper market, hence some tailwind for Chile and Peru. Nonetheless, the political environment in these two countries could minor the gains for locally operating mining companies. The current high international prices and strong social tensions notably triggered by the COVID crisis, have contributed in emphasizing the discussion about increasing royalties in both countries.