De bedrijfsinsolventies in Centraal- en Oost-Europa (CEE) zijn in 2022 gestegen als gevolg van hoge prijzen voor energie en grondstoffen, een reeks snelle renteverhogingen, de hoogste inflatie in decennia en de onzekerheid met betrekking tot de oorlog in Oekraïne.
Toenemende zorgen
- Acht landen kenden een hoger aantal insolventies (Bulgarije, Kroatië, Hongarije, Letland, Litouwen, Polen, Roemenië en Servië), en vier landen registreerden een afname (Tsjechië, Estland, Slowakije en Slovenië).
- Na een daling van insolventies in 2020, namen de procedures toe in 2021 en versnelden ze in 2022.
De Centraal- en Oost-Europese (CEE) regio heeft de afgelopen drie jaar aanzienlijke economische veranderingen ondergaan. Een grote heterogeniteit, verschillende steunmaatregelen en juridische wijzigingen hebben aanzienlijke invloed gehad op de insolventietrends. De Covid-19-pandemie en de daaropvolgende economische neergang, evenals de economische impact van de oorlog in Oekraïne, hebben zorgen veroorzaakt, niet alleen over de macro-economische activiteit en de grondstoffenmarkten, maar ook over de betalingsliquiditeit van bedrijven.
CEE-economieën vertoonden tekenen van herstel in 2021 en in de eerste helft van 2022, waarbij de meeste landen hogere groeicijfers registreerden ondanks de aanzienlijke volatiliteit. "Het jaar 2022 bracht voornamelijk solide economische activiteit, met een groei van het bbp van Kroatië en Slovenië van meer dan 5% en groeicijfers in Polen, Roemenië en Hongarije die daar dicht bij lagen", zegt Grzegorz Sielewicz, hoofd economisch onderzoek voor Centraal- en Oost-Europa bij Coface. "Aan de andere kant viel Estland in een recessie met een groeipercentage van -1,3%."
Op het gebied van insolventies hebben de steunmaatregelen die regeringen in 2020 hebben geïntroduceerd, bijgedragen aan de daling van bedrijfsinsolventies. Het proces van beëindiging van deze maatregelen verliep geleidelijk, waarbij bedrijven er in 2021 nog steeds van profiteerden te midden van lage rentetarieven.
Echter zagen we in 2022 een duidelijke toename van insolventies, aangezien bedrijven te maken kregen met verschillende uitdagingen, waaronder hoge energieprijzen, invoerkosten, een reeks snelle renteverhogingen, de hoogste inflatie in decennia en de onzekerheid met betrekking tot de oorlog in Oekraïne.
- Grzegorz Sielewicz.
Coface schat dat het totale aantal insolventieprocedures in CEE-landen is gestegen van 25.917 in 2021 tot 36.090 in 2022, een stijging van 39,3%. Acht landen hadden in 2022 een hoger aantal insolventies dan het jaar ervoor (Bulgarije, Kroatië, Hongarije, Letland, Litouwen, Polen, Roemenië en Servië), en vier landen registreerden een afname (Tsjechië, Estland, Slowakije en Slovenië). De sterke stijging van insolventies werd vastgesteld in Servië en Hongarije (+106% en +86% respectievelijk), terwijl de grootste daling van procedures werd geregistreerd in Estland (met -17%).
Insolvencies zijn toegenomen in alle sectoren en niet alleen in de energie-intensieve sectoren.
Het zal niet als een verrassing komen dat de energie-intensieve sectoren het meest hebben geleden onder de stijgende grondstofprijzen, en daarmee hogere operationele kosten. In Polen hebben bijvoorbeeld de chemische, metaal-, papier-hout- en agrovoedingssectoren langere betalingsachterstanden gemeld dan het gemiddelde, waarbij het merendeel van hen een verlenging van de achterstanden ten opzichte van het voorgaande jaar heeft ervaren. Deze sectoren waren ook wijd vertegenwoordigd in regionale insolventiestatistieken: de metaal-, papier-, hout- en agrovoedingssectoren hebben hoge en toenemende insolventiecijfers gezien.
Ook de bouwsector is aanzienlijk getroffen. De insolventiepercentages zijn vooral hoog in Kroatië, Estland, Hongarije, Letland, Litouwen en Polen, als gevolg van de hoge prijzen van bouwmaterialen en inputs. Deze sector heeft ook te maken gehad met een trage huizenmarkt als gevolg van renteverhogingen en sterk stijgende inflatie, terwijl ook arbeidstekorten een obstakel vormen.
Uiteindelijk is de detailhandel een andere sector met een aanzienlijk aandeel aan insolventies in de meeste landen, hoewel de insolventiepercentages en groei van procedures relatief beperkt bleven in 2022. De aanhoudende inflatie begint steeds meer zijn tol te eisen van de consumentenbestedingen, wat zou moeten leiden tot een toenemend aantal insolventies in deze sector.
"De economische vooruitzichten blijven op zijn zachtst gezegd onzeker. Onze experts voorspellen een vertraging van de inflatie in de komende maanden, maar toch zouden de meeste economieën in de CEE-regio zwakkere groei moeten ervaren in 2023. De inflatie zal namelijk ruim boven de doelstellingen van de centrale bank blijven liggen. Als gevolg hiervan zullen zij de rente blijven verhogen en dit zal negatieve effecten hebben op de solvabiliteit van bedrijven. We geloven dat het aantal bedrijven dat zich in een situatie van insolventie bevindt, daarom in 2023 zal blijven toenemen", voegt Jarosław Jaworski, CEO van Coface in de regio Centraal- en Oost-Europa, toe.
