Onlangs heeft de Centrale Bank van Egypte (CBE) commerciële banken geïnstrueerd om het gebruik van creditcards voor transacties in vreemde valuta te beperken. Dit is de laatste uiting van het gebrek aan vreemde valuta in het land. Egyptische importeurs ondervinden steeds meer problemen bij het verkrijgen van vreemde valuta om hun buitenlandse leveranciers te betalen. Dit begon met de Covid-19 pandemie die verstoringen veroorzaakte in de handel en het toerisme, en verergerde met de oorlog in Oekraïne, die bijdroeg aan de stijging van de prijzen van aardolieproducten (waarvan Egypte een netto-importeur is) en voedsel, met name tarwe (Egypte is 's werelds grootste importeur).
Aanzienlijke behoefte aan buitenlandse valuta, maar beperkte bevoorradingsbronnen
Egypte blijft grote externe financieringsbehoeften hebben, waarvoor het deviezen moet aankopen. Een tweede beperking is het op peil houden van de deviezenreserves van de centrale bank (deze zijn al gedaald van 45,4 miljard USD in 2019 naar 35 miljard USD in september 2023, gelijk aan 4,5 maand invoer van goederen en diensten). Dit terwijl het land tegelijkertijd de neerwaartse druk op zijn lokale valuta moet compenseren door diezelfde vreemde valuta te verkopen.
De traditionele bronnen van buitenlandse valuta van het land staan momenteel onder druk, wat de situatie nog ingewikkelder maakt. De vertraging van de wereldhandel sinds het begin van het jaar weegt op het verkeer van het Suezkanaal, en de nabijheid van het conflict tussen Israël en Hamas zal leiden tot een daling van de inkomsten uit het toerisme in de regio. De overmakingen van expats, voornamelijk uit de Golf en het VK, daalden in de eerste helft van 2023 met 38% van jaar tot jaar.
Verschillende strategieën om de druk op deviezenreserves te verminderen
Naast de compressie van de import door middel van deviezenrantsoenering zijn er andere strategieën om de druk op de deviezenreserves te verlichten, die allemaal hun risico's en voordelen hebben.
Een aanzienlijke devaluatie van de munt, gecombineerd met een grotere wisselkoersflexibiliteit, zou een eerste optie zijn, omdat het de druk op de munt zou verlichten. Maar de aanvankelijke snelle devaluatie zou gepaard gaan met een stijging van de toch al zeer hoge inflatie.
Monetaire en fiscale verstrakking is een tweede optie die de invoering van een zwevende wisselkoers zou vergemakkelijken, door een vertraging in de consumptie van huishoudens en de import, wat niet zonder ontevredenheid zou zijn voor de bevolking.
De derde optie is om de blik naar buiten te richten door de directe buitenlandse investeringen (BDI) te verhogen, maar dit veronderstelt dat het leger zijn prominente rol in de economie vermindert door activa van de hand te doen.
Een mogelijkheid is het opzetten van bilaterale overeenkomsten om essentiële importen te vergemakkelijken zonder de deviezenreserves aan te spreken. Dit wordt bijvoorbeeld overwogen voor de invoer van thee uit Kenia.
Geconfronteerd met deze moeilijke situatie en het risico van een reactie van de bevolking en het leger net voor de presidentsverkiezingen in december, zullen de autoriteiten waarschijnlijk proberen om deze veeleisende hervormingen uit te stellen en af te zwakken, geholpen door de voortdurende steun van hun partners, zowel lokaal (Saoedi-Arabië en de Verenigde Arabische Emiraten) als ver weg (VS), en door de relatieve daling van de landbouwprijzen op de wereldmarkt.
Onder deze omstandigheden is het illusoir om een aanzienlijke vermindering van de deviezenkrapte te verwachten vóór de presidentsverkiezingen, een vermindering die slechts geleidelijk kan zijn en niet vrij van achteruitgang.
