Na de vervroegde wetgevende verkiezingen op 7 juli, uitgeschreven door president Emmanuel Macron, haalde geen enkele partij een absolute meerderheid in het Franse parlement (289 zetels). Voor Frankrijk het begin van een periode vol onzekerheid en potentiële politieke instabiliteit.
Verdeling van de politieke macht na de verkiezingen
In de Assemblée nationale zetelen voortaan vier belangrijke fracties:
- Links (Nouveau Front Populaire - NFP) met 178 zetels
- De pro-Macron centrumcoalitie (Ensemble) met 159 zetels
- Extreem rechts (Rassemblement national - RN en gelijkgestemden) met 143 zetels
- Traditioneel rechts (Les Républicains - LR) met 39 zetels
Geen enkele politieke familie haalt een absolute meerderheid
Hoewel links het hoogste aantal zitjes bezet, beschikt geen enkele formatie over een absolute meerderheid (289 zetels). Een eventuele samenwerking tussen de pro-Macron centrumcoalitie en rechts zou voor een evenwicht met links kunnen zorgen.
Met 74 afgevaardigden van La France Insoumise, 59 van de socialistische partij, 28 ecologisten en 9 communisten zou het Nouveau Front Populaire een kandidaat-premier naar voor kunnen schuiven.
Extreem rechts van zijn kant, boekte een aanzienlijke vooruitgang: het aantal zetels steeg van 89 in 2022 naar 143 in 2024. Qua aantal stemmen groeide het Rassemblement national uit tot de grootste politieke formatie van het land, goed voor 10 miljoen stemmen in de tweede ronde.
Onzekerheid en instabiliteit: de grootste uitdagingen
Onzekerheid rond de regeringsvorming
Enkele dagen na de verkiezingen was het onzeker hoe de nieuwe regering er zou gaan uitzien. De meest voor de hand liggende oplossing was dat de president een premier uit de linkse coalitie zou benoemen. Dat zou een politieke figuur of iemand uit het middenveld kunnen zijn.
Risico op een onstabiele regering
De toekomstige regering had geen formele goedkeuring van het Franse parlement nodig, maar zou op ieder moment voor het blok kunnen worden gezet. Een uitvoerende macht met minderheidssteun zou herhaaldelijk moties van wantrouwen te verwerken kunnen krijgen, waardoor de instabiliteit in de komende maanden zou aanhouden.
Een brede coalitie met leden van de pro-Macron centrumcoalitie en een deel van gematigd links zou die risico’s kunnen verkleinen. De ideologische verschillen en het beperkende Franse kiessysteem stonden de vorming van een dergelijke alliantie in de weg.
Indien de politieke situatie blijft vastlopen, zouden de politieke leiders een coalitie kunnen overwegen die een aanhoudende politieke crisis omzeilt, aangezien het Franse parlement pas in juli 2025 kan worden ontbonden.
Politieke onzekerheid over toekomstgerichte beslissingen
De toekomstige regering krijgt alle wetgevende macht om de overheid te laten draaien, met name op budgettair niveau. Haar bewegingsvrijheid is echter beperkt. Ze zal met de president moeten samenwerken rond belangrijke dossiers als Buitenlandse Zaken en Defensie. Tijdens de afstemming met het parlement wordt het wellicht moeilijk om duidelijke beleidslijnen uit te zetten.
Premier Gabriel Attal en zijn tijdelijke benoeming
De huidige premier Gabriel Attal kondigde zijn ontslag aan, maar blijft op post tot zijn opvolger wordt aangesteld. In die periode behoudt hij alle macht. Vanaf 20 juli kan hij met moties van wantrouwen af te rekenen krijgen, waardoor een einde kan komen aan zijn mandaat in Matignon.
Hoe de toekomstige regering ook wordt samengesteld, regeren met een zo verdeelde meerderheid wordt hoe dan ook moeilijk. Bij elke wettekst moet worden onderhandeld over een wisselmeerderheid, en de linkse regering kan haar volledige programma ongetwijfeld niet doordrukken. Vandaar wellicht de lauwe reactie van de financiële markten na de tweede ronde.
Een Assemblée nationale zonder meerderheid betekent in feite het einde van een periode van relatieve politieke stabiliteit, die na de verkiezing van Emmanuel Macron in 2017 aanbrak. De politieke toekomst van het land zou wel eens een hele tijd onzeker kunnen zijn.