China heeft onlangs zijn deuren heropend na een ongekende sluiting van zijn economie.
Getransformeerd door deze uitdagende gezondheidscrisis, ondergaat het land tal van veranderingen, of ze nu politiek, sociaal of economisch zijn. Hoewel het een land van kansen blijft voor bedrijven, lijken sommige evenwichten precair: een handelsoorlog met de Verenigde Staten, verhoogde spanningen met Taiwan, toenadering tot Rusland en complexe relaties met andere westerse mogendheden. Is de op één na grootste economie ter wereld nog steeds zo onmisbaar voor bedrijven als voorheen?
Twee experts van Coface onthullen de risico's en kansen van dit land voor bedrijven, gezien de tumultueuze actualiteit. Bernard Aw is hoofdeconoom voor de regio Azië en de Stille Oceaan, en Raphaël Rousselot, hoofd van Underwriting voor Azië-Pacific.
Heeft u geen tijd om te lezen? Luister naar deze volledige aflevering van Trade Talk op uw favoriete platform, of op onze website.
Bernard, kunt u de economische situatie in China op dit moment beschrijven?
De Chinese economie slaagde er niet in volledig te herstellen van de schok van de pandemie, omdat de consumptie werd beperkt door het nul-covidbeleid, naast regelgevende acties op sectoren zoals huisvesting, technologie en onderwijs. Het opheffen van strikte Covid-19-beperkingen werd daarom over het algemeen gezien als positief voor de Chinese economie. In de eerste maanden na het einde van het nul-covidbeleid vertoonde de economische activiteit, met name in de dienstensector, een solide herstel. In de eerste twee maanden van 2023 was de industriële productie met 2,4% gestegen op jaarbasis, stegen de detailhandelsverkopen met 3,5% en kwam de groei van de vaste investeringen boven de verwachtingen uit op 5,5%. Het herstel na Covid was eerder dan verwacht.
Politiek gezien slaagde de Chinese president Xi Jinping erin zijn machtsbasis te versterken door belangrijke economische posities in de regering te vervangen door mensen die loyaal aan hem zijn, zoals de nieuwe premier Li Qiang.
Raphaël, na de heropening van hun economieën en grenzen hebben veel landen, met zowel volwassen als opkomende economieën, een economisch inhaaleffect gezien. Was dit het geval in China? Zagen we een boom in de bedrijvigheid?
In China kunnen we de trends in de bedrijvigheid bijna in realtime volgen dankzij onze interne gegevens. Bijvoorbeeld door de frequentie van verzoeken om dekking tegen betalingsachterstand van de ene periode naar de andere te volgen. Onze gegevens tonen een toenemende vraag naar retail in voedings- en dranken in de horecasectoren.
Uiteraard hebben ook luchtvaartmaatschappijen geprofiteerd van het einde van de Covid-19-beperkingen, aangezien de bevolking volledig mobiel is. Echter, met betrekking tot particuliere consumptie kunnen zorgen over werkloosheid of kosten van levensonderhoud de consumenten sentiment in de nabije toekomst beïnvloeden.
Bernard, precies, wat is de economische vooruitzicht van het land op korte/medium termijn?
De economische vooruitzichten van China blijven uitdagend op korte tot middellange termijn, aangezien het land te maken heeft met meerdere tegenwinden, waaronder zwakke huishoudelijke bestedingen, een daling van de vastgoedmarkt en beperkte financiën van lokale overheden. De centrale regering stelt een groeidoelstelling voor het BBP van "ongeveer 5%" voor 2023, waarbij premier Li zei dat het behalen van de doelstelling "geen gemakkelijke taak is en dubbele inspanningen vereist". Het vermogen om de consumptie te revitaliseren en de vastgoedmarkt te stabiliseren, zal cruciaal zijn voor een krachtig economisch herstel. We verwachten dat de economie van China dit jaar zal groeien met tussen de 4% en 5%.
Kunt u ons wat meer vertellen over de vastgoedmarkt? Hoe hebben de ontwikkelingen zich recentelijk ontwikkeld? Is de sector onder controle?
De aankondiging in november van een 16-punten reddingsplan door de centrale bank en de regelgevende instanties voor banken en verzekeringen vertegenwoordigt de meest significante verandering in het huisvestingsbeleid sinds 2016. Deze aankondiging geeft het duidelijkste signaal dat het beheersen van neerwaartse risico's en het herstellen van de stabiliteit op de woningmarkt een beleidsprioriteit is geworden en deel uitmaakt van een belangrijke inspanning om economische stabiliteit na te streven. Het meest opvallend in dit plan waren maatregelen die de financieringsproblemen van ontwikkelaars aanpakken.
Hoewel de vastgoedmarkt onder druk blijft staan, begint er enige stabiliteit in te treden. De Real Estate Climate Index is gestopt met dalen. De daling van de huizenprijzen is vertraagd in februari, en andere vastgoedindicatoren zoals vastgoedverkopen en investeringen lijken ook een dieptepunt te hebben bereikt. Een sterke opleving in de woningmarktactiviteit zoals we die zagen in 2015 is zeer onwaarschijnlijk, vooral omdat de structurele neerwaartse verschuiving in de vraag naar woningen een belangrijke beperking vormt.
Raphaël, in een gemengde lokale en mondiale economische context, wat zijn de belangrijkste zakelijke kansen die u ziet in Azië? Welke sectoren zouden kunnen profiteren van de heropening van economieën?
Azië, de hele regio, profiteert van de terugkeer van Chinese toeristen, vooral Zuidoost-Aziatische economieën zoals de Filipijnen of Thailand, waar toerisme meer dan 15% van het BBP bijdraagt.
In die landen zal het herstel van het toerisme positieve effecten hebben op de arbeidsmarkt, wat vervolgens de binnenlandse consumptie in de detailhandelssector zal ondersteunen.
Voor de maakindustrie, in exporteconomieën zoals Zuid-Korea of Japan, is dit evenwichtiger, omdat het herstel van China alleen de huidige mondiale handelsomgeving niet kan compenseren.
Ongeacht het herstel na Covid, welke andere sectoren zijn veelbelovend in China voor de komende jaren?
De bevolking vergrijst en tegen 2040 zal ongeveer 400 miljoen of 30% van de Chinese bevolking 60 jaar of ouder zijn. Dit betekent dat er kansen zullen zijn in de gezondheidssector voor medische en farmaceutische diensten of voor medicijnen die publiekelijk verzekerd zijn. De ICT-sector zal de komende jaren ook zakelijke kansen bieden.
Het beleid van de Chinese overheid is gericht op het versnellen van zelfvoorziening in hightech, met belastingvoordelen en financiële ondersteuning. Chinese bedrijven worden vandaag de dag aangemoedigd om te investeren in O&O op gebieden zoals kunstmatige intelligentie of geavanceerde chips.
Groene energie krijgt ook sterke publieke steun, van elektrische voertuigen tot hernieuwbare energie, waaronder zonne- of windenergie. Maar ongeacht de industrie kunnen marktkansen voor buitenlandse bedrijven beperkt worden door:
- sancties van westerse economieën en ten tweede door de Chinese regelgeving zelf.
- De nummer twee van China heeft buitenlandse bedrijven echter gerustgesteld. Hij benadrukte dat China de markttoegang moet uitbreiden en de handel moet vergemakkelijken door overheidscontroles te verwijderen.
Bernard, op politiek niveau, welke lessen kunnen we trekken uit het laatste CCP-congres en hoe zit het met de ommekeer van het anti-Covidenbeleid?
Het 20e Partijcongres van China, dat afgelopen oktober plaatsvond, markeert de consolidatie van de macht door Xi Jinping, die een normbrekende derde termijn als secretaris-generaal van de Communistische Partij van China veiligstelde, evenals voorzitter van de Centrale Militaire Commissie. De conventies van de politieke transitie van de partij leken ook te zijn veranderd, met verschillende leden van 68 jaar of ouder die werden gepromoveerd tot het Politburo of hun lidmaatschap van het Politburo verlengden. De nieuwe premier Li Qiang had ook niet de positie van vicepremier of enige ervaring op nationaal bestuursniveau, in tegenstelling tot zijn voorgangers.
De beslissing om het zero-Covid beleid te verlaten was onverwacht en plotseling, en zonder voorbereiding aan het einde van november vorig jaar, voornamelijk omdat de politieke incentives om het beleid te handhaven verminderd waren, de economische kosten onbetaalbaar hoog waren, en er steeds meer bewijs was van de ineffectiviteit tegen de zeer overdraagbare Omicron-variant. De protesten dwongen China's leiders om snel hun verliezen te nemen en het beleid te verlaten. Een les die hieruit getrokken kan worden is misschien dat de plotselinge ommekeer onthult dat de leiding nog steeds een pragmatische kant heeft, en de strategische wending weg van het zero-covid beleid toont hun tactische flexibiliteit.
Wat is de sociale situatie? Strikte controlemaatregelen, lockdowns en verplichtingen tot massatesten hebben geleid tot publieke spanningen, die bijdroegen aan demonstraties in verschillende steden tegen het einde van 2022. Is dit nog steeds het geval?
Na de anti-covid demonstraties eind vorig jaar en het einde van de Covid-beperkingen, zijn er geen meldingen meer geweest van protesten. De sociale situatie is stabieler geworden, en de Chinezen reizen nu weer naar het buitenland.
Raphaël vermeldde het werkloosheidspercentage, dat nog steeds hoog is. Wat is de verwachting?
China heeft zijn arbeidsmarktdoelstellingen in 2022 gehaald, met een werkloosheidspercentage van 5,5% en de creatie van 12 miljoen stedelijke banen ondanks een uitdagende economische en gezondheidssituatie. De overheid blijft prioriteit geven aan het stabiliseren van de werkgelegenheid in 2023. Echter, de jeugdwerkloosheid blijft zeer hoog. Gegevens toonden een stijging van de jeugdwerkloosheid aan het begin van 2023, die in februari 18,1% bereikte. Dit is drie keer het algemene stedelijke werkloosheidspercentage van 5,6%, en opmerkelijk hoger dan het gemiddelde OESO-percentage van 12,8%. Dit jaar zullen naar verwachting een recordaantal van 11,6 miljoen afgestudeerden toetreden tot de arbeidsmarkt. De internet-, vastgoed- en onderwijssectoren, die traditioneel bekend stonden om het in grote aantallen in dienst nemen van verse afgestudeerden, staan onder druk na strenge regelgevingsdruk op deze industrieën, wat heeft geleid tot ontslagen en een sterke inkrimping van de activiteiten. Het blijft een uitdaging voor de Chinese overheid om voldoende banen te creëren.
De gezondheidscrisis heeft de zeer sterke afhankelijkheid van de meeste landen van China benadrukt. Nu is er een duidelijke wens van sommige ontwikkelde landen om zich te bevrijden van deze Chinese afhankelijkheid. Is dat een risico voor de Chinese groei?
Vanwege de sterke integratie van China in de wereldhandel en hoe het de afgelopen twee decennia naar voren is gekomen als de fabriek van de wereld, speelt China een zeer belangrijke rol in de mondiale toeleveringsketens. Zoals u benadrukte, heeft de COVID-19-pandemie benadrukt hoe onderling verbonden de wereldmarkt is. Er is dus een wens, zoals u zei, om meer veerkracht in te bouwen in de toeleveringsketens van landen en bedrijven, door te diversifiëren naar andere markten die dichter bij de consumentenmarkt liggen of naar een 'vriendelijk' land, de zogenaamde near-shoring en friend-shoring. Deze trend van diversificatie van toeleveringsketens zal naar verwachting de komende jaren voortduren. Dit is dus een risico voor de Chinese groei, en de Chinese leiders erkennen dit risico, daarom kwamen ze met de strategie van de dubbele circulatie, waarbij het verbeteren van de binnenlandse circulatie of binnenlandse vraag cruciaal is voor toekomstige groei. China verlaat de handel niet en kijkt naar binnen, maar ze erkennen dat externe markten mogelijk niet dezelfde groeimogelijkheden bieden als in het verleden.
Raphaël, enkele jaren geleden was China een topprioriteit voor veel bedrijven, een markt die te groot was om te negeren. Is dat veranderd? Kiezen die bedrijven er nu voor om elders te kijken?
Grote spelers op wereldschaal diversifiëren hun toeleveringsketens om hun afhankelijkheid van China te verminderen. Multinationals zoals Apple, Sony, Samsung, Nike of Siemens om er maar een paar te noemen, hebben een deel van hun productielijnen verplaatst naar Vietnam, Thailand of Maleisië. India, als snelgroeiende economie, is een logisch alternatief, met zijn jonge ongeschoolde beroepsbevolking en lagere arbeidskosten dan China.
Echter, de verplaatsing van productiefaciliteiten wordt niet alleen gedreven door economische overwegingen. Dit is ook het resultaat van de voortdurende handelsspanningen tussen China en de VS en van stijgende geopolitieke risico's in de regio Azië-Pacific.
En precies, ziet u bij Coface een toename in verzoeken om bescherming in verband met risico's en geopolitiek in Azië en meer in het bijzonder in China?
Exporterende bedrijven die gebruik maken van de oplossingen van Coface worden beschermd tegen politieke gebeurtenissen. Daarom zien we geen stijging in aanvragen gerelateerd aan politiek risico.
Het is altijd een belangrijk onderwerp geweest voor risicomanagers, maar wat we nu zien, is dat politieke onzekerheid een van de belangrijkste, zo niet de belangrijkste, bron van zorg is geworden voor bedrijven die risicodekking zoeken. Dat was een paar jaar geleden nog niet het geval.
