Eind november gaf Xavier Durand, CEO van Coface, een uitgebreid interview aan de krant L'Agefi. In dit eerste deel legt hij de gevolgen uit van conflicten over de hele wereld voor bedrijven, en wat dit betekent voor Coface.
De oorlogen in Oekraïne en Israël hebben politiek risico weer in de schijnwerpers gezet. Hoe zal dit onze mogelijkheid beïnvloeden om verschuivingen in de economie te lezen?
Politiek risico was eigenlijk niet iets waar we veel over nadachten tot 2019 of zelfs zo laat als 2022. We gingen er vanuit dat het dominante model van de westerse democratieën gestaag vooruitgang zou boeken – tenminste als een model om naar te streven. Met 70 jaar vrede achter ons leek de wereld op een stabielere basis te staan dan uiteindelijk het geval bleek te zijn.
De belangrijkste factoren in deze nieuwe orde omvatten de bedreiging voor de invloed van de Verenigde Staten, die van kwaad tot erger ging onder Donald Trump, en de terugtrekking van het wereldtoneel die hij leidde. Tegelijkertijd is Rusland weer verschenen op het internationale toneel met de oorlog in Oekraïne of dwars door Afrika. Dan steekt de Iran-kwestie de kop op in de context van de oorlog in Israël. China begint ook zijn spierballen te tonen, zoals we kunnen zien in de Zuid-Chinese Zee en met zijn buren. En er is nog een blok dat van plan is de gevestigde orde uit te dagen: de BRICS-landen. Ondanks dat deze landen – Brazilië, Rusland, India, China en Zuid-Afrika[1] – uiteenlopende belangen hebben, laat dit zien dat we op weg zijn naar een meer gefragmenteerde, multipolaire wereld. Deze verschillende bronnen van onrust creëren een volatiliteit die we waren vergeten, maar die het moeilijk maakt om de nieuwe machtsbalansen vast te stellen.
De economische impact van deze oorlogen genereert winnaars en verliezers, afhankelijk van hoeveel belanghebbenden blootstaan aan de stijging van de prijzen van grondstoffen. Het lijkt erop dat Europa de verliezer is: het staat aan de frontlinie van de energiecrisis, terwijl de Verenigde Staten er behoorlijk van profiteren samen met de herbewapening die hun export stimuleert.
Toeleveringsketens zullen geleidelijk worden herstructureerd, waarbij westerse landen vastbesloten zijn een uitweg te vinden uit offshoring en de voorkeur geven aan nearshoring en, recentelijk, friendshoring. Deze verschuiving zal onvermijdelijk geleidelijk verlopen omdat je arbeid en infrastructuur niet van de ene op de andere dag kunt verplaatsen. En dan moet je accepteren dat productie meer zal kosten. Dat is de prijs die gepaard gaat met controle.
Als we het landenrisico even terzijde laten, wat zijn dan de nieuwe bedreigingen waarmee bedrijven worden geconfronteerd?
Na jaren van monetaire expansie en goedkoop geld geïntroduceerd in het kielzog van Covid, kwam de kracht en snelheid van de ongekende overheidsinterventies die resulteerden in monetaire verkrapping - als reactie op de terugkeer van inflatie - als een verrassing. Deze verkrapping zal uiteindelijk twee effecten hebben: het zal liquiditeit schaarser maken en de kosten van krediet voor economische belanghebbenden in het algemeen, en bedrijven specifiek, verhogen. Aan de andere kant hebben staten, omdat ze meer schulden hebben, minder speelruimte om in te grijpen dan voorheen. Tegelijkertijd zien bedrijven hun kosten stijgen als gevolg van de geopolitieke spanningen. Maar niet allemaal zijn ze in staat om deze stijgende kosten door te berekenen in hun verkoopprijzen, wat betekent dat ze merken dat hun marges onder druk staan.
“Coface behaalde een omzet van 960 miljoen euro (een stijging van 11%) in de eerste helft van 2023, met een nettowinst van 129 miljoen (een daling van 5,1%)”
Dit alles speelt zich af tegen een achtergrond waarin bedrijven ook rekening moeten houden met demografische veranderingen. In westerse landen en China zorgt de vergrijzende bevolking ervoor dat het aandeel werkende volwassenen afneemt, wat resulteert in werkloosheidscijfers die hardnekkig laag blijven en, als gevolg daarvan, dat loonkosten hoog blijven. Tegelijkertijd wordt klimaatverandering steeds duidelijker, wat vraagt om investeringen die vervolgens de energiekosten opdrijven, en dit is naar mijn mening nog maar het begin. Al deze negatieve factoren die samenkomen, betekenen dat bedrijven niet veel in hun voordeel hebben als geheel beschouwd.
Wat betekent dit voor bedrijven die actief zijn in Frankrijk?
Het dieptepunt in bedrijfsfaillissementen lag in juni 2021, en sindsdien zijn we de afgelopen twee jaar in een dynamiek beland die ik zou beschrijven als een normalisatie in vergelijking met het verleden. Sinds het begin van het jaar is het niveau van faillissementen hoger dan in 2019[2] (een stijging van 3,5%). In het begin trof de verschuiving vooral de kleinste bedrijven, d.w.z. bedrijven die blootgesteld waren aan bepaalde sectoren - zoals de bouwsector - omdat de stijging van de tarieven de projectontwikkeling opdroogde. Naarmate bedrijven minder overtollig geld hebben, beginnen faillissementen grotere bedrijven te treffen.
Naast de bouwsector staat ook de detailhandel onder druk. De sector wordt al geruime tijd getroffen door concurrentie van online en fysieke winkels. Bovendien proberen alle belanghebbenden in een context van hoge inflatie de prijsstijgingen door te berekenen, en stoppen ze pas wanneer consumenten alternatieven gaan zoeken: de daling van de verkoop van biologische producten is hiervan een voorbeeld.
Welk effect zullen de recentste conflicten hebben op uw verplichtingen?
Om te beginnen herzien we onze analyses van het landenrisico drie keer per jaar, waarbij we rekening houden met nieuwe opkomende risico's of andere risico's die niet zo hoog zijn. En we passen voortdurend onze blootstellingen aan met behulp van een proactief risicobeheer- en preventiebeleid. Vorig jaar daalde onze blootstelling aan Rusland van vijf miljard euro naar het absolute minimum in een kwestie van maanden. Het is nog te vroeg om de effecten te voorspellen van het conflict dat begin oktober in het Midden-Oosten is uitgebroken. We hebben heel weinig blootstelling in deze landen, hoewel Israël veruit het meest substantieel is, en het is nog steeds erg moeilijk te voorspellen hoelang het conflict zal duren.
Wat kunnen we leren van de Covid-crisis en de overheidssteun voor kredietverzekeringen die het heeft veroorzaakt?
Overheden grepen in in een situatie die volledig nieuw en relatief dramatisch was. Er was geen andere keuze dan de "doe wat nodig is, ongeacht de kosten" benadering te volgen om te voorkomen dat we dezelfde schok zouden ervaren als in 2007-2008, aangezien de crisis tijdelijk leek te zijn. Het ondersteunen van kredietverzekering was een manier om geruststelling te bieden over de implicaties van een mogelijk nog grotere verslechtering. In dit geval moesten de kredietverzekeraars uiteindelijk uitkeren aan de overheid omdat het schadepercentage erg laag was en deze polissen dus nettoschuldenaren waren voor de verzekeraars.
Maar deze crisis dient niet als een betrouwbare gids voor de volgende, hoe die zal zijn of hoe groot die zal zijn, of hoe overheden erop zullen reageren. En toch lijkt het duidelijk dat we niet altijd kunnen verwachten dat het systeem wordt gered met publiek geld; er is een grens aan deze oefening.
Coface heeft zich altijd ingezet voor actieplannen die in overleg met onze klanten zijn overeengekomen en die evenredig zijn aan de gebeurtenissen. Dat gezegd hebbende, kunnen staten belanghebbenden niet verzekeren tegen een recessie, en private verzekeraars nog minder. Dit is vanzelfsprekend als je bedenkt hoe klein we zijn in vergelijking met de economische uitdagingen waarover we praten. De intuïtieve logica van kredietverzekering is gebaseerd op ons vermogen om risico's aan te passen aan de specifieke omstandigheden van het risico waarmee we worden geconfronteerd.
Hoe blijft u een verklaring afleggen over uw specifieke vaardigheden voor export?
Export - wat het verzekeren van transacties tussen landen betekent - is vandaag goed voor 40% van onze activiteiten en blijft onze historische kracht. De groep heeft kantoren in 100 landen en biedt verzekeringen aan in 200 landen. We maken het voor bedrijven mogelijk om hun risico's wereldwijd te monitoren.
Overheidsmechanismen zijn welkom om bedrijven te helpen bij het exporteren, vooral kleine bedrijven, omdat zij veel onbekende factoren tegenkomen in deze context. De publieke garanties die Coface afhandelde, zijn nu de exclusieve prerogatief van Bpifrance. Ze dekken belangrijke strategische exportovereenkomsten die de particuliere markt zelden - of nooit - verzekert: kernenergie, wapens, luchtvaart, technologie, enz.
Frankrijk heeft een bekende en krachtige exportagentschap. De belangrijkste uitdaging is de doorbraak van internationale bedrijven naar kleine en middelgrote bedrijven te realiseren, wat geen gemakkelijke taak is gezien de grote diversiteit: je hebt een cultuur en tussenpersonen nodig. Als kredietverzekeraar kunnen we helpen door onze gegevens over gerichte buitenlandse markten beschikbaar te stellen.
[1] Redactionele noot: Saudi-Arabië, Argentinië, Egypte, de Verenigde Arabische Emiraten, Ethiopië en Iran zullen zich op 1 januari bij de vijf stichtende staten voegen.
[2] Bedrijfsfaillissementen zijn in 2023 op meerdere momenten boven de cijfers van 2019 uitgekomen: in maart, mei, juni, juli en augustus. In de eerste acht maanden van het jaar zijn er 33.794 faillissementen geregistreerd, een stijging van 37% ten opzichte van 2022 en 3,5% ten opzichte van 2019 (Bron: Onderzoek naar het betaalgedrag van bedrijven in Frankrijk in 2023 - Coface, november 2023).
