Biotechnologische bedrijven (biotechs) spelen een cruciale rol in de zoektocht naar betere behandelingen tegen zeldzame en moeilijk te behandelen ziekten en in het vrijwaren van het welzijn van patiënten. Ondanks het belang van de sector in Europa, verliezen ze hier terrein ten opzichte van de Verenigde Staten en China.
De biotechnologische sector in volle bloei
Dankzij hun flexibiliteit en hun banden met de academische wereld, zijn biotechs essentieel voor de ontdekking van nieuwe therapieën en de ontwikkeling van nieuwe biologische geneesmiddelen. Het verkoopaandeel van biologische geneesmiddelen steeg met 13 procentpunten tussen 2014 en 2022, een duidelijk bewijs van hun dynamische karakter.
Op het vlak van onderzoek en ontwikkeling (O&O) profileerden biotechs zich als belangrijke spelers, goed voor zowat twee derden van de klinische tests in fase I in 2023, tegenover één derde in 2014.
Dergelijke bedrijven hebben echter een aanzienlijke kapitaalsnood en moeten gedurende langere periodes op financieringen kunnen terugvallen alvorens ze verkopen kunnen genereren. Die verkopen zijn afhankelijk van hun vergunningen (van de bevoegde gezondheidsinstanties) om producten op de markt te brengen.
Europa verliest terrein
Het Duitse BioNTech was samen met Pfizer het eerste bedrijf dat een goedgekeurd coronavaccin lanceerde, meteen een bewijs van hoe belangrijk de Europese bijdrage in de mondiale biofarmaceutische sector is. Na de Verenigde Staten bekleden het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk en Spanje respectievelijk de tweede, derde en vierde plaats in de wereldrangschikking van het aantal in de medische sector actieve biotechnologische bedrijven.
Europa heeft het echter moeilijk om de vooruitgang in grootschalige industriële projecten om te zetten. In 2022 werd 17 % van de klinische tests op wereldvlak door Europese biotechs opgestart. China voerde echter een inhaalbeweging uit: het Chinese marktaandeel steeg van negen procent in 2017 naar 20 % in 2022.
De innovaties zijn grotendeels terug te voeren op jonge en vaak kleinschalige, opkomende biotechnologische bedrijven. In Europa krijgen die moeilijk toegang tot financieringsformules voor risicokapitaal, omdat er bij voorkeur in minder riskante stadia wordt geïnvesteerd. Bijgevolg doen heel wat Europese biotechs een beroep op buitenlandse financiers (vooral uit de VS), zoals dat het geval was voor BioNTech en de financiële partner Pfizer.
Als marktleider krijgt de VS concurrentie van China, een speler die aan invloed wint
China profileert zich al enkele jaren als een geducht concurrent in de biotechnologische sector. De Chinese strategie is momenteel vooral gericht op een verbetering van de bestaande medicijnen. Pas daarna wordt aan meer radicale innovaties gewerkt.
Desondanks blijven de Verenigde Staten wereldwijd marktleider, dankzij een geïntegreerd ecosysteem en de symbiose tussen universiteiten, onderzoekscentra, openbare financieringsbureaus, private partners, Contract Research Organizations (CRO) en Development & Manufacturing Organizations (CDMO). Die partnerships in de waardeketens van biotechs waarborgen de overlevingskansen van bedrijven, die heel wat regelgevende obstakels moeten overwinnen vóór ze hun producten kunnen commercialiseren.
De commerciële spanningen tussen China en de VS zijn in heel wat sectoren voelbaar. Ze treffen ook de biotechnologische sector en zouden bestaande samenwerkingsverbanden tussen biotechs in beide landen in het gedrang kunnen brengen.
In die context zou Europa het fundamenteel onderzoek makkelijker in klinische toepassingen moeten kunnen omzetten en meer Europese investeerders moeten kunnen aantrekken. Zo zou de nodige productiecapaciteit makkelijker kunnen worden uitgebouwd, met name in samenwerking met grote farmaceutische bedrijven met erkende expertise in de ontwikkeling van geneesmiddelen en aanzienlijke financiële middelen. Zij zouden de groei van Europese biotechs kunnen ondersteunen.
1 Vóór geneesmiddelen aan patiënten worden verstrekt, moeten ze drie fases (I, II en III) doorlopen om hun doeltreffendheid en hun toxiciteit op groepen vrijwilligers uit te testen. De bevoegde medische instanties leveren op het einde van fase III al dan niet een vergunning af om de geneesmiddelen op de markt te brengen. Tijdens de vierde fase worden eventuele bijwerkingen op lange termijn en in reële leefomstandigheden gemeten.
2 https://www.labiotech.eu/best-biotech/top-biotech-countries/
3 Een fonds voor risicokapitaal is een investeringsproduct dat kapitaaldeelname in een bedrijf met hoog groeipotentieel toelaat. Als tegenprestatie voor die kapitaalinvestering hebben de investeerders recht op aandelen of maatschappelijke rechten.
